Op 31 oktober  2013 zijn we om half acht in de morgen vertrokken. Het is droog en het verkeer op de weg valt mee. We gaan snel door Antwerpen en ook Lille is geen probleem. Parijs is wat lastiger, het kost ons anderhalf uur om voorbij Parijs te geraken.

Om vijf uur besluiten we wat te eten langs de autoweg, alvorens naar de parkeerplaats van Futuroscope te rijden om te overnachten. Bij Futuroscope aangekomen komen we terecht op een enorme parkeerplaats waar al heel veel campers staan. Er is een kantoortje waar je in de ochtend brood kunt halen. Als je voor acht uur weer vertrekt kost de overnachting 3 euro, anders 10 euro. We hebben goed geslapen en vertrekken om kwart voor acht, na betalen van 3 euro.

De reis verder verloopt prima en om 14.00 staan we op de camping in Urrugne. Het trapje om in te stappen blijkt defect en moet gerepareerd. Dat is een lastige klus, maar na anderhalf uur is ook die klus geklaard. Morgen rustdag denken wij, maar als er laat op de avond een buitje valt blijkt de voorruit lek. Afgelopen winter is er een nieuwe voorruit ingezet omdat de vorige gesneuveld was in Marokko. Nu gutst het water langs de zijkant naar binnen.

Bubbles is blij dat we stoppen. Twee lange dagen in de bench is niet echt haar hobby.

Vandaag 2 november geen rustdag dus, maar opnieuw afkitten van de voorruit. Gelukkig is de supermarkt dichtbij: we zijn nu in het bezit van een grote tube Kit en de voorruit is weer waterdicht. Het was vandaag droog en zonnig bij een temperatuur van 25 graden, maar nu (avond) regent het erg hard. Morgen verder naar Spanje.

3 november: Na een nacht met erg veel regen vertrekken we(nog steeds in de regen) naar Spanje, eenmaal rijdend in Spanje klaart het op. Het is zondag en er is weinig verkeer op de weg. Rond 13.00 zijn we dichtbij de geplande stopplaats, een camping in Aranda de Duero, maar we besluiten door te rijden tot na Madrid. De autoweg naar Madrid zit vol gaten en oneffenheden en Bubbles wil met veel geweld uit de bench. Helaas, ze zal toch moeten blijven zitten tot we op onze bestemming zijn. Ruim voor Madrid komen we terecht in een file, daarna leidt Tom Tom ons snel midden door Madrid. Om 16.00 arriveren we op een camping in Aranjuez, 50 km ten zuiden van Madrid. De camping is goed bezet, voornamelijk Spaanse gezinnen met kinderen die daar Halloween kwamen vieren. De camping is geheel in stijl versierd. Veel spanjaarden zijn hun kampeermiddel aan het opruimen en tegen achten in de avond heeft de camping veel lege plaatsen en zijn alle kinderen naar huis. Er zijn nog een paar grote engelse campers aangekomen, inclusief auto op trailer achter hun camper: zij gaan overwinteren in het zuiden van Spanje.

4 november: Vanmorgen weer vertrokken in Aranjuez, op naar Cordoba. Het is bewolkt en frisjes. Op de weg is weinig verkeer. Onderweg zien we grote gebieden die aangelegd zijn als industrieterrein, alleen de  industrie ontbreekt. Alvorens Cordoba te bereiken rijden we door een groot gebied met voornamelijk olijf-boomgaarden. De olijven moeten nog geplukt. In Cordoba vinden  we de camping snel, een camping dicht bij het centrum van de stad, met stadse campingprijzen. Op 5 minuten lopen van de camping ligt een groot winkelcentrum met supermarkt, we gaan maar wat eten inslaan voor de volgende dagen. Als we bij de kassa’s aankomen moeten we aansluiten in een rij, je moet voor de streep wachten tot ze een kassanummer afroepen waar je heen mag om je boodschappen af te rekenen.

5 november. De dag begint zonnig en na het ontbijt gaan we op de fiets naar het centrum van Cordoba. We missen het juiste straatje en komen terecht bij een kerkje waar op dat moment heel veel mannen in pak naar buiten komen. Daar maar aan een voorbijganger gevraagd waar we heen moeten voor een bezoek aan de Mezquita, de kathedraal. Een heel bijzondere kathedraal, gebouwd in een moskee, de klokkentoren is om de minaret heen gebouwd, zodat je geen minaret meer kunt zien. De Mezquita is een enorm complex, inclusief tuin. Inderdaad, midden in het enorme gebouw ligt de kerk, met alles erop en eraan. Prachtig bewerkte plafonds. Rondom de kerk duidelijk moorse invloeden, met langs alle wanden van de moskee weer altaartjes en kapelletjes. Na ons bezoek aan de Mezquita gaan we naar een terrasje aan het centrale plein om wat te drinken, het is inmiddels 2 uur en de spanjaarden hebben lunchtijd tot 4 uur. Alle winkels zijn dan ook gesloten tot vier uur. We komen terecht op een terrasje waar men een bordje gamba’s kan eten voor 3 euro, daar wordt druk gebruik van gemaakt. Zelfs de wijn smaakt naar vis. Het plein is gezellig druk en voorzien van diverse fonteinen. Wat opvalt is, dat je nergens met je pinpas kunt betalen, alles moet kontant. De temperatuur is inmiddels opgelopen tot 24 graden. Terug op de camping wassen we de winterkleding, hopelijk kan die kleding voorlopig de kast in.

7 november: gisteren nogmaals naar Cordoba centrum geweest met de fiets, deze keer de vroegere joodse wijk bezocht, tegenwoordig een kunstenaarscentrum met veel kunst en handgemaakte spullen en restaurantjes. De wijk zelf bestaat uit mooie oude gebouwen, het geheel ommuurd door een soort stadsmuur in moorse stijl. Terug op de camping is de temperatuur opgelopen tot ruim 26 graden en hebben we nederlandse buren gekregen met een lieve hond. Helaas springt die hond mijn bril van mijn hoofd en heb ik nu een ernstig beschadigd brillenglas. Vanmorgen zijn we naar San Luis de Sabinillas gereden, 250 km ten zuidwesten van Cordoba, een bijzonder luxe camping aan de zee. De camping is gevuld met allerhande nationaliteiten:  Veel Engelsen, een paar Nederlanders, Noren, Zweden, Duitsers, een Zwitser, een Ier en wat Spanjaarden. De temperatuur is zomers, er staat wel veel wind. De kustweg tussen Malaga en deze plaats is helemaal volgebouwd met appartementen en andere toeristenverblijven, er liggen meerdere golfparken in de buurt. Zaterdag gaan we naar Algeciras, tickets kopen voor de overtocht naar Afrika op zondagochtend.

9 november: Inmiddels is de wind gaan liggen en is het prima verblijven op deze zee camping. Vanmorgen zijn we vertrokken naar Algeciras met de bedoeling tickets te kopen om zondag naar Marokko te varen. Vorig jaar kochten we de tickets rond de middag en moesten wij de tickets na achten in de avond ophalen. Dat betekende veel heen en weer gereis. De dichtstbijzijnde camping ligt op 30 km van de haven. We hadden dus besloten te overnachten dichtbij het ticketkantoor op een parkeerplaats. Echter deze keer kochten we om 12.00 tickets en stonden 5 minuten later weer buiten, in het bezit van open tickets, een fles wijn en een pak koekjes. Niks afhalen in de avond. We zijn maar wee r teruggegaan naar de camping om te overnachten, dat is prettiger dan op een parkeerplaats. Morgenochtend kijken of we mee kunnen op de boot.

Zondag 10 november: Op de camping met de bewaker afgesproken dat we voor 8 uur de camping af mogen, dan halen we de boot van negen uur, de volgende boot gaat pas om 12.00. We halen de boot en het is niet druk, 3 campers, een caravan en een paar auto’s. Wel veel mensen zonder vervoer. Na een uurtje staan we aan wal in Ceuta. Op de weg naar de grens is het rustig, maar bij de grensovergang met Marokko is het een puinhoop; het lijkt wel of alle spanjaarden vandaag naar Marokko willen. We sluiten aan in de file en ik loop alvast naar de kantoortjes voor het noodzakelijke papierwerk. Stempels in de paspoorten en dan registreren van je vervoermiddel. Na ruim een half uur ben ik aan de beurt voor de voertuigregistratie. Bent U op 13 oktober in Marokko geweest vraagt de douanier? Nee, hoezo? In zijn computer staat een vervoermiddel op onze naam dat 13 oktober van dit jaar Marokko is binnengekomen. Een aanhanger zegt de man. Aanhanger?, we weten van niets. Ik krijg de papieren terug en mag naar de volgende beambte. Hetzelfde verhaal begint, Er staat op onze naam een voertuig geregistreerd in Tanger-Med. Ze vergelijken de in en uitreisdata in onze paspoorten met de gegevens in hun computer. Er volgt een heleboel heen en weer geloop tussen beamten en kantoortjes. Uiteindelijk krijgen we een papiertje met wat tekst erop en de mededeling dat we onmiddellijk naar de douane in Tanger-med moeten gaan om die foute registratie te laten wissen.  Daar hebben we nu even geen zin in. Bij de man die de laatste stempel zet probeer ik dan ook: moet ik nu meteen naar Tanger-med?, kan dat ook morgen of volgende week? Ja het kan ook later, maar wel voordat we het land verlaten, anders begint het gedoe opnieuw, want die registratie van een of ander voertuig of aanhanger staat nog steeds. Na 2 uur gedoe rijden we Marokko in en we vragen ons af hoe een aanhanger zonder ons Marokko ingereden is.

Vorig jaar toen we vanuit Ceuta naar Chefchaouen reden was het koud en regenachtig, nu is het warm en zonnig en is er in de dorpen veel volk op straat. Ook het landschap ziet er mooier uit. Wel liggen er overal enorm veel plastic zakken in de struiken en op de velden. Om drie uur zijn we op onze bestemming. Alle gebouwen op de camping hebben een likje verf gehad, maar verder is er niets veranderd sinds vorig jaar.

11 november 2013

Op tijd vertrokken vanuit Chefchaouen, Ons doel is Volubilis, Resten uit de Romeinse tijd. De weg tussen  Chefchaouen en Volubilis is druk. Veel langzaam vrachtverkeer en taxi’s gevuld met mensen die een dag naar de stad willen. Er is hier en daar aan de weg gewerkt, grote stukken zijn vernieuwd. Langs de weg staan kinderen die rode vruchtjes in een emmertje willen verkopen, geen idee welke vruchtjes het zijn. We rijden door een landbouwgebied, het meeste land is geploegd en overal staan grote bergen met pakken stro.

We rijden ook door een groot gebied met alleen maar olijfbomen. De witte olijven zijn reeds geoogst, de zwarte olijven staan nog aan de bomen. Hier en daar is men aan de olijven oogst bezig, alle olijven worden met de hand geplukt of opgeraapt. Onderweg staan ook veel stalletjes met aardewerk en kleurige doeken. Even na het middaguur berijken wij de archeologisch site Volubilis; een gebied van 2 hectaren groot. De entreebedraagt 1 euro per persoon, dus dat valt mee. Meteen na de ingang verschijnen diverse gidsen die hun diensten tegen betaling aanbieden. Zij weten de mooiste mozaieken zeggen ze. We gaan tot hun verdriet zonder gids verder.

De resten van woonhuizen, badhuizen en de toegangspoorten zijn nog aanwezig, het meeste alleen als een restje ruine. De vloeren in die tijd waren belegd met allemaal kleine tegeltjes met een voorstelling: prachtige mozaiekvloeren. De meeste vloeren zijn erg beschadigd, maar sommige vloeren zijn nog intact en erg mooi.

Tegen drie-en komen bussen vol toeristen naar de plek om al dat moois te bekijken. Wij nemen een drankje in het bijbehorende restaurant. De eigenaar van het restaurant heeft een appje dat vrij rondloopt. Het beestje is door de ouders verlaten en wordt voorlopig door deze man verzorgd, om volgend voorjaar weer losgelaten te worden in de bossen waar het hoort. Het aapje is supersnel en wil meteen onze tas uitpakken, pakt gelijk het geld dat op tafel klaarligt om onze consumpties te betalen. Even later maakt het aapje een soort piepend geluid en de cafebaas zegt dat het diertje nu wil gaan slapen. Opeens springt het aapje bij Thieu op schoot, en gaat liggen en slaapt binnen een paar tellen. Uiteindelijk het aapje maar aan zijn baasje gegeven, we kunnen niet blijven tot het beestje uitgeslapen is. Een paar km verwijderd van Volubilis ligt een camping, daar overnachten wij nu. Eenmaal geinstalleerd op de camping krijgen we visite van een koe, ze is blijkbaar ergens ontsnapt en komt blaadjes van een boom eten.

Inmiddels hebben wij Meknes bezocht, In de ochtend geparkeerd op een parkeerplaats in het centrum, het is er niet druk en de bewaker vraagt of we komen overnachten. Nee dat zijn we niet van plan. De bewaker lijkt teleurgesteld. We bezoeken een gedeelte van de oude joodse wijk, er is ook markt en het is er erg druk. Na een late lunch gaan we richting Fes, een camping waar we ook vorig jaar zijn geweest. Het nieuwe toiletgebouw is klaar en in gebruik, schitterend. De volgende ochtend blijkt dat niet alle douches het doen, bij de meeste douchekoppen ontbreekt het vernevelrooster. Het lijkt of ze in dit mooie gebouw het oude sanitair hebben gebruikt, ze kwamen uiteindelijk een kraanknop tekort. Het poetsmeisje van vorig jaar zit heel de dag in het laatste toilet, schoonmaken beperkt zich tot af en toe dweilen van de dameskant. Als ik ga douchen zoek ik ee douche uit waarvan ook de douchekop compleet is. Eenmaal uitgekleed blijkt er geen druppel water uit de kraan te komen. Toen maar een andere douche gebruikt. Ook het campingjongetje van vorig jaar is er nog. Kunnen we stokbrood krijgen voor het ontbijt? Ja, natuurlijk. Echter de volgende morgen was het jongetje vrij en was er ook geen stokbrood als ontbijt. Op de camping is het niet druk, maar er staan twee grieken die met hun Vespa scootertjes onderweg zijn naar Zuid-Afrika. Ze zijn momenteel werkloos en je moet toch wat met je tijd. Het weer is nog steeds geweldig, veel zon en een heerlijke temperatuur. Vandaag dus maar besteed aan de was en schoonmaak van de camper, morgen staat een bezoekje aan Fes op het programma, deze keer zonder gids. We willen alcohol (bier en wijn) inslaan voor onze reis naar het zuiden, maar dat blijkt niet mogelijk; de drankafdeling in de Marjane is gesloten.

14 november: Vandaag bleef bubbles waken in de camper. Wij hebben voor de camping een taxi genomen naar het oude centrum van Fes. De taxichauffeur heeft al een passagier als hij ons oppikt. Voor 35 dirham (3,5 euro) wil hij ons wel naar de oude stad brengen, maar hij moet eerst zijn reeds aanwezige passagier op zijn bestemming brengen. Wij stappen in en beginnen aan een ware sightseeingtour door de buitenwijken van Fes. Onderweg neemt hij nog een vrouwelijke passagier mee en na een half uurtje zijn wij op onze bestemming. Bij de ingang van de oude stad staan weer gidsen die je willen rondleiden en natuurlijk naar allerlei winkeltjes willen brengen. We weigeren hulp en zeggen dat we alleen gaan, dat gaat niet lukken volgens een van de zogenaamde gidsen.  In de medina van Fes hangen overal borden die de richting aangeven naar de diverse bezienswaardigheden en uitgangen, bijzonder handig. We beginnen een wandelroute die aangegeven staat in de Lonely Planet. Als we koffie willen drinken komen we terecht in een klein restaurantje met bijzonder vriendelijk personeel. Jammer genoeg ziet er weinig koffie in de kop en erg veel melk. Na de koffie en even genieten van het dakterras vervolgen we onze wandeling door de smalle straatjes. Ergens in de middag eten we bij een van de vele restaurantjes bij de ingang van de Medina en nemen daarna de taxi naar een hagelnieuw winkelcentrum. In het winkelcentrum zijn veel winkeltjes van dure merken, o.a Lacoste. In de kelder ligt een supermarkt, Carrefour, waar we wat eten inslaan. Als we naar buiten willen lopen ontdekken we een grote drankafdeling. Uiteindelijk reizen we per taxi terug naar de camping, bepakt met voedsel, bier en wijn. Op straat is erg veel politie te zien, de reden is dat de koning momenteel in de stad is. Op de camping arriveert als wij aankomen een grote truck volgepakt met mensen. De truck is van Overland, UK en doet een reis van Londen , via Kaapstad naar Cairo in 40 weken. Aan boord zijn 24 deelnemers van diverse nationaliteiten. We hebben vorig jaar ook zo’n groep ontmoet, deze keer zijn er maar negen mannen bij de groep, de rest zijn vrouwen. Zij overnachten in tentjes en zijn pas 5 dagen onderweg.

15 november Vanmorgen vroeg vertrokken uit Fes. We besluiten een andere route naar het zuiden te nemen dan vorig jaar. We nemen dus eerst de autoweg van Fes naar Meknes. Ons vertrekpunt ligt dicht bij de autoweg, dus dat is makkelijk. Meteen als we de autoweg op rijden is er veel politie op de been, zoals meestal mogen buitenlanders doorrijden. Om de honderd meter staat een agent en dat bijna 50 km lang. Er is een stuk van de autoweg waar de agenten nog hun post moeten innemen, daar rijden 4 busjes gevuld met agenten die gedropt worden op de voor hen voorziene plek. De koning rijdt vandaag vast van Fes naar Meknes.

Bij Meknes verlaten we de snelweg en rijden door het binnenland, het landschap is zeer divers, maar in eerste instantie agrarisch. Olijfboomgaarden, fruitteelt, aardappelvelden, koolteelt, uienteelt. Veel  akkers zijn omgeploegd en worden ingezaaid, er rijden overal trekkers met landbouwmachines. De groene olijven zijn rijp en worden geoogst: een groep mannen en vrouwen spreidt een stuk zeil uit onder een olijfboom en daarna wordt aan de boom geschud. Daarna worden de gevallen olijven verzameld. Nogal intensief werk lijkt ons.

De uien zijn geoogst en hangen en liggen te drogen in speciale bedden: 2 muurtjes van keien, daarin en op de muurtjes uien, afgedekt met stro en over het stro een plastic kapje. We weten niet hoelang de droogperiode is.

Daarna rijden we de bergen in door een bos, aan het begin van het bos staat een waarschuwing voor overstekende aapjes, en inderdaad zien we onderweg enkele aapjes. Dan rijden we weer door een tamelijk rotsachtig gebied. Ook hier landbouw met in de dalen groene stroken en heel erg veel kuddes schapen. Langs de weg zitten twee vrouwen met enkele levende kalkoenen te wachten op de bus.

We staan nu op een camping bij een hotel, er is nog een andere gast, een duitser die camperreizen naar Marokko organiseert, hij klaagt dat duitsers lastig zijn, ze willen op reis alle comfort van thuis, ze reizen wel in een groep, maar niet als groep. De camping ligt op 1400 meter hoogte en het is 10 graden, de nacht moet nog komen. Morgen snel verder naar het zuiden.

16 november  Vanmorgen om half acht was het 4 graden in Midelt, om negen uur vertrokken bij 7 graden, brrr. Inmiddels is de schakelaar van de compressor van de  luchtvering kapot en verliest een kant van deze luchtvering druk. En dat op deze hobbelige wegen. Op provisorische wijze brengen we om de 100 km de druk weer op orde.

Na Midelt stijgen we naar 2000 meter en rijden over een vlakte, erg koud, armoedig agrarisch gebied. In een onbewoond stukje zien we nomaden met enkele kleine tenten.  Daarna door het dal van de Ziz. Er staat nergens water in de rivier en het thermaalstation dat aan de rivier ligt heeft   geen water, maar wel bezoekers. De natuur in dit dal is erg mooi, met mooie vergezichten. Aan het eind van het dal ligt een groot stuwmeer, maar er staat bijna geen water in. Rijdend door Er Rachidia gaat net de school uit, veel schooljeugd lopend en fietsend op straat, ook de meisjes fietsen hier. Na Er Rachidia volgt een lange redelijk goede weg door de woestijn, er groeit nagenoeg niets en er woont ook bijna niemand, hier en daar bij een oase is een dorpje. We zien ergens een grote kudde kamelen. Het landschap bestaat uit veel zand en nog meer keien, met aan weerszijden in de verte heuvels. Ergens onderweg is een vrachtwagen met bouwmaterialen omgevallen, er zijn  heel wat hulpvaardigen ter plekke terwijl de weg niet druk is en er geen dorpjes in de buurt liggen. We komen even later de ambulance tegen die zich naar de onheilsplek spoedt.

Net na de middag rijden we door Goulmima, een oasestadje. De winkeltjes zijn gesloten ivm middagpauze en er is nauwelijks iemand te zien in de stoffige straatjes. Net buiten de stad is de weekmarkt bezig en daar is het behoorlijk druk. We parkeren en meteen wordt er op de deur geklopt, een geitenmasker en een witte sok met gaten voor de ogen kijken ons aan en roepen wat. Het blijkt dat ze op de camper willen passen tegen betaling. Dat vinden wij prima, maar wel betaling achteraf. De deal is snel gemaakt en we gaan aan de overkant wat eten. De temperatuur is inmiddels rond de 22 graden en we kiezen een plekje in de schaduw. We eten een omelet met brood, koffie en een fles water, dat alles voor 2 euro 60. Je snapt niet hoe ze voor dat geld een eitje kunnen bakken, laat staan de koffie en het water erbij. Daarna lopen we even over de weekmarkt, maar er is weinig meer te zien, de handelaren zijn aan het inpakken. Terug bij de camper zit een van de jongens tegen onze camper aan. Hij doet de sok van zijn hoofd en vertelt dat hij een eigen gezicht heeft en goed op onze camper heeft gepast. We geven de heren een euro en maken nog een foto. De heren vertellen dat ze een masker dragen om de mensen te vermaken, een van de twee wil een cigaret, de ander graag een lift naar een dorp 15 km verderop. We gaan niet in op hun verzoeken en daarna vertrekken ze naar de overkant van de weg. Als we weg rijden is er net een windhoos en door het rondstuivende zand zie je geen hand voor ogen. Een paar honderd meter verderop is alle zand weer uit de lucht verdwenen.

We rijden verder en bereiken een uurtje later Tenerhir, een groot dorp in een oase en dicht bij de Todhra kloof. Een enorme hoge en smalle kloof waar de rivier doorheen stroomt. Er zijn meerdere campings bij dit dorp en we kiezen voor een kleine camping aan het eind van Tenerhir. Er staan nog 2 andere campers op deze camping. In een van de bungalowtjes logeert een frans stel, beiden met een motor. Het waait hier behoorlijk, maar de temperatuur in de avond is nog steeds 15 graden, heel wat aangenamer dan gisteravond.

Bubbles gedraagt zich prima, klaagt nooit en wacht tijdens het rijden zonder protest tot ze weer uit de bench mag.

Zondag 16 november. Tenerhir. Om half acht schijnt het zonnetje, maar het is fris. Ik ga naar de douches maar het water blijft koud, dan maar geen douche vandaag. Blijkt dat de boiler hout gestookt is en het vuur nog niet ontstoken is. Later op de dag een heerlijk warme douche genomen.

We gaan met de fiets naar het centrum drie kilometer verderop. Er is veel bedrijvigheid en natuurlijk markt, groenten- en fruitmarkt. De meeste winkeltjes in het centrum zijn open. We worden aangesproken door een nederlands sprekende Marokkaan. Er is een apart gedeelte in de oude wijk alleen voor vrouwen . Hij brengt ons erheen. Na door een paar nauwe straatjes gelopen te hebben gaan we een huis binnen, de fiets mag binnen geparkeerd. We begrijpen meteen dat we er ingelopen zijn. Hier wordt van ons verwacht dat we wat kopen. We worden rondgeleid door een paar kamers met weefgetouwen en eindigen in een kamer waar de thee al klaar staat en een vrouw een demonstratie wolspinnen geeft. We zeggen dat we echt geen thee lusten en dan komt de vrouw met een hele stapel tapijtjes om te laten zien. Mooie tapijtjes, dat wel, en niet duur, ook dat is waar, maar toch kopen we geen tapijtje. Bij vertrek geven we de vrouw een paar dirham voor de moeite en slenteren nog een tijd door de smalle straatjes, drinken koffie op een terrasje met alleen mannen. Het is leuk om de diversiteit in kleding te zien: van modern tot erg traditioneel. De dames en heren lopen gezellig samen, maakt niet uit wie welke kleding draagt. Inmiddels is de wind aangetrokken en zijn er windvlagen die alle zand doen opstuiven. De temperatuur is gezakt naar 12 graden, maar het blijft zonnig.  We eten een late lunch, dan hoeven we vanavond niet te koken. Het restaurantje van onze keuze is druk bezet, veel in en uitlopende mensen ook. Blijkbaar komen er veel mensen om een afhaalmaaltijd. We eten er een heerlijke salade; die bestaat uit een enorme diversiteit aan groenten, daarna kalkoenspies met frites. Uiteraard gaat de maaltijd vergezeld van brood. Het is drie uur en we gaan terug naar de camping. De wind is inmiddels storm geworden. Op de camping zijn mannen bezig een stuk op de bestaande muur te bouwen. Men neme een hoop zand en men gooit daar wat cement bij. Met wat kannetjes water en een schop wordt het geheel gemengd en in reeds aangebrachte bekisting gestort. Inmiddels is het op de straat naast de camping erg druk, er komen steeds meer vrachtwagens met stro die parkeren. De camping ligt naast het ommuurde  marktplein en morgen is de weekmarkt. Om vier uur begint de zon te zakken en trekt de wind aan tot een heuse storm, die storm gaat om 20.00 opeens liggen.

Maandag 18 november 2013: Vannacht is de temperatuur gedaald tot onder nul, vanmorgen schijnt het zonnetje en loopt de temperatuur snel op naar 16 graden. Er is geen wind, dus best lekker weertje. Naast de camping is het een drukte van belang. De weekmarkt is open. De vrachtwagens met stro verkopen al aan iedereen die stro wil kopen, er wordt druk gekeurd en gehandeld. Overal staan karretjes, ezels en auto’s geparkeerd. Wij bezoeken de markt en kopen er verse groenten: een kilo bonen, een pond wortelen, een paar appels, een rode ui, een bloemkool en 3 eieren voor het bedrag van 1 euro 80. De hoeveelheden die we kopen brengen de verkopers tot wanhoop, ze hebben moeite met afwegen, ze zijn gewend grotere hoeveelheden per keer te verkopen. Je kunt echt vanalles kopen op de markt, kippen, wasmachines, laptops, mobieltjes, koelkasten, gereedschap, kleding, schoenen, het meeste is gebruikt goed. De groenten, het fruit, vlees en het graan zijn vers. Alles ligt ter keuring ruim uitgestald, ook het graan. Rond het middaguur is de markt afgelopen en beginnen de handelaren op te ruimen. De strohandelaren hebben bijna geen stro verkocht en rijden met bijna volle wagens weer weg. Om vier uur steekt weer plotseling een harde koude wind op. We staan die middag als enige gasten op de camping. Na het invallen van de duisternis hebben we gezelschap  gekregen van een franse camper.

Dinsdag 19 november: vandaag de Tohdra vallei doorgereden en de  Gorges deTogda (kloof) bezocht.  Onderweg zien we een moskee die verbouwd wordt, op het veld naast de moskee zitten heel wat mannen bij elkaar met het gezicht naar het oosten gericht voor een ochtendgebed. We zien oude Kashba’s, sommige vervallen, sommige bewoond en heel veel nieuwe mooie huizen. 15 km buiten het centrum van Tenerhir beginnen de gorges. De toegang is een smalle kloof in de rotsen, de wanden zijn 300 meter hoog met daartussen de rivier en een smalle weg, In de kloof staan veel souvenirstalletjes. Wij rijden ongeveer 10 km langs de slingerende rivier. Er staat deze keer geen water in de rivier, 6 jaar geleden bezochten wij de gorges in het voorjaar, toen stond er veel water in de rivier en waren er niet lang daarvoor hele stukken weg weggespoeld. De weg is geasfalteerd, maar er zitten overal gerepareerde stukken in. De gerepareerde stukken zijn soms wat ruw met beton opgevuld. Het is een mooie rit Op de weg terug komen we een vrouw met 2 kinderen en 2 ezels tegen. Het dochtertje draagt een baby op de rug mee, de vrouw zorgt voor de ezels met bepakking. Ze vraagt om kleding en we geven haar wat oude truien en broeken. Ze is er blij mee. Wij hadden wat oude kleding meegenomen omdat bergbewoners toen meerdere malen om oude kleding vroegen. Tegen de wanden van de kloof zienwe  klimmers, een groep van vier die de stijle wand beklimt. Er komt een kudde geiten en ezels voorbij. Een man op een muilezel spoedt zich de kloof in. Omdat er geen water in de rivier staat gaan de dieren door de droge rivierbedding. Er zijn erg weinig toeristen in de ochtend, maar tegen de middag komen er bussen met groepen. Na een lekkere lunch hebben we een camping in de vallei opgezocht, een wondermooie camping tegen een rotswand gelegen, helaas zijn we maar met drie kampeermiddelen om van dit moois te genieten. Volgens de marokkanen was oktober druk en is het nu tot half februari erg rustig. Op tv zien we het sinterklaasjounaal en de nederlandse weerman die praat over natte sneeuw. We hebben er even geen beeld bij.

Internet op deze camping is  erbarmelijk, “the machien is kaput”aldus het personeel. We mochten even een dongel lenen om dit verhaal te publiceren. De verbinding is zo slecht dat foto’s even moeten wachten.

Vrijdag 22 november: Gisteren zijn we vanuit Tenerhir naar Zagora gereden. Een rit van 350 km. In Tenerhir zijn ze grote plannen aan het uitvoeren; de stad wordt in westelijke richting uitgebreid met 2 grote wijken, daarbij verbreden ze de toegangsweg. Het moet een grote boulevard worden met vier rijbanen. Het hotel waar we 6 jaar geleden logeerden is bijna niet meer te vinden, het mooie voortuintje is opgeslokt door de nieuw aan te leggen boulevard. Heel de toegangsweg wordt opnieuw aangelegd en dat betekent dat we kilometers lang op een bijzonder hobbelige zandpiste moesten rijden, 15 km per uur max, willen we onze inboedel heel houden.

Daarna gaat de route over redelijk goede weg, maar door erg veel dorpjes waar veel volk op straat is. Het landschap is weer heel divers: kale steenvlakten, zandvlakten met hier en daar oases, stijl omhoog door de kale bergen en uiteindelijk, na 7 uur onderweg te zijn geweest, komen we om half vijf aan op de camping in Zagora. De zon gaat net onder en dat is een mooi gezicht. Op deze camping zijn we vorig jaar ook geweest, een bijzonder mooi aangelegde camping, bijna in het centrum van de stad, de eigenaar is een glibberige vent die op onverwachte momenten opduikt om een praatje te maken, een woestijntoer te verkopen, een cigaret te vragen en deze keer ook om  oude kleding te vragen. Op de camping werkt nog steeds een jongen die vorig jaar in het bezit was van een kleine yorkshire terrier, de jongen woont in een gebouwtje zonder ramen op de camping en het hondje volgde hem heel trouw op de voet. Dit jaar zie ik het hondje niet. Wel zijn er twee kleine bastaardhondjes van ong. 2 maanden. Blijkt dat de york jongen heeft. De york is afgegeven? aan iemand uit Marrakech en de jongen zorgt nu voor de puppies. Vreemd verhaal. Bubbles leek wel een soort zandbak, dus die is vandaag gewassen. Ook deze camping is vrijwel leeg: een duits stel met een camper, een dame uit Réunion in een bungalow en sinds vandaag een limburger in een bungalow, die met een rugzak via openbaar vervoer door Marokko trekt.

23 november 2013: Bubbles is meegeweest naar de stad, dat ging prima al was het wat warm voor haar. Hier en daar werd gevraagd of bubbles een hond was. Op ons ja keken ze wat bedenkelijk. Op de terugweg naar de camping kwamen er vier kleuters die bubbles wilden aaien. Helaas hebben de kinderen nooit geleerd een dier te aaien, het ging er wat ruw aan toe. We hebben de kinderen maar weer weggestuurd. Katten worden nog erger behandeld, ergens in een restaurant hadden we Bubbles meegenomen,  zoals overal waren ook daar katten. De ober schopte de kat van het terras af en toen ik zei dat dat nergens voor nodig was, zei hij dat de kat anders de hond zou aanvallen.

Je weet hier nooit wanneer het een gewone werkdag is, op vrijdag zijn veel mensen vrij en veel winkeltjes gesloten, vanuit de moskee wordt voortdurend opgeroepen tot gebed. Op zaterdag lijkt iedereen te werken, op zondag zijn veel mensen vrij en veel winkeltjes gesloten. Wel wordt de vuilnis op zondag opgehaald, zelfs ’s-Avonds om kwart over negen. Sommige mensen werken heel de week behalve op de dag dat de weekmarkt is. Ook gaan de kinderen op zondag gewoon naar school. Voor de vrouwen is het elke dag vriendinnendag, je ziet de vrouwen zelden in gezelschap van hun man, maar wel altijd samen met andere vrouwen. De mannen drinken thee in een café of theehuis. Lang niet iedereen lijkt thuis tv te hebben, dus tijdens voetbalwedstrijden zitten er extra veel mannen aan de thee in een café, om voetbal te kijken dus. In dit geval ging het om Bayern tegen Borussia. Toch verandert er wel wat door de jaren heen, in steeds meer plaatsen zie je westers geklede vrouwen lopen, soms met hoofddoek, vaak ook zonder hoofddoek. Nagenoeg geen enkele vrouw loopt met gezichtsbedekking. De trucs om je een winkel binnen te lokken zijn niet veranderd: “Ik heb een vriend in Nederland, kun je een brief voor mij schrijven want dat kan ik niet”. “kun je wat voor me opzoeken op internet, want ik weet er geen weg mee”.

In het weekend  zijn er vier campers en een jeep opgedoken, de franse  eigenaar van de jeep heeft  meerdere keren de Marathon des Sables gelopen. Dat is een meerdaagse marathon die start in Zagora en dwars door de woestijn gaat, een ware uitputtingsslag.

Bij de nieuw aangekomenen is  een zwitser die wij vorig jaar ook ontmoet hebben op deze camping. Hij heeft 2 nationaliteiten en reist dan op het ene paspoort, een andere keer gebruikt hij het andere paspoort, zo kan hij langer in Marokko blijven dan de max 3, of na verlenging, 6 maanden.

De Nederlander is vertrokken, heeft een groepstaxi genomen naar het 90 km zuidelijker gelegen Mhamid en wil vandaaruit westelijker naar de oase Foum Zguid, ong. 100 kilometer. Dat kan alleen lukken als er genoeg mensen dezelfde rit willen maken, dan rijdt er een 4x4( je weet nooit wanneer dat is), want er is geen weg, alleen een zandpiste door de woestijn. Tot nu hebben we in Zagora geweldig weer, zonnig , 25 graden en weinig wind. Vanaf maandag voorspellen ze heel wat lagere temperaturen.

Dinsdag 26 november. Gisteren een fietstocht in de buurt van Zagora gemaakt, nauwelijks zon en koud. Bij de rivier werden de dromedarissen uitgelaten, rond het middaguur gaat de herder met zijn kudde weer naar huis.  We bleven staan voor een heel mooi hotel, door de openstaande poort keken we in de binnentuin. We werden uitgenodigd naar binnen te komen, de fietsen werden in de tuin geparkeerd en we kregen een rondleiding. Een schitterend hotel, helemaal duizend en een nacht, maar geen gasten.  We hebben er geluncht en dat was goed verzorgd, niet echt goedkoop. In de middag opgeruimd rond de camper.

Vandaag van Zagora naar Taliouine gereden, 280 km. We zijn om 09.00 vertrokken na afscheid te hebben genomen van de zwitser. Het is rustig op de weg. In de oases werkt het irrigatiesysteem op volle kracht, er zijn overal kanalen van beton gevuld met water,  en veel akkertjes staan onder water, er is geploegd en ingezaaid. De dadeloogst is nog in volle gang, alles handwerk, langs de weg probeert men dadels te verkopen. In Agdz Was het vorig jaar een grote bende, een halve asfaltweg en de rest zand als straat, nu is er een mooie  4 baansweg door het centrum, de stoepen worden op dit moment nog van tegels voorzien. Er is ook weekmarkt, en dus erg druk op straat; het marktplein is te klein en dus staan er ook stalletjes op de doorgaande weg. Na Agdz nemen we de r108 richting Tazenakt, een mooie 2 baans weg. Na 50 km verandert de weg in een 1 baans asfaltweg met heel veel gaten. Soms zijn hele stukken asfalt verdwenen en is het gewoon een piste vol gaten. Ze gaan de weg wel verbreden, dat kun je zien maar op dit moment is 20 km per uur een gepaste snelheid. De route is wel heel erg mooi, Na Agdz wordt het landschap onherbergzaam met hier en daar oases waar mensen wonen, waar mogelijk zijn akkers, vaak al omgeploegd. We zien tractoren die ploegen, maar ook hele stukken niets. Het heeft de afgelopen dagen een keer geregend en hier en daar staan zelfs nog plassen water. De asfalt/piste is 40 km lang, vanaf Tazenakt is de weg weer prima en om 15.00 komen we aan op camping Toubkal in Taliouine. We zijn de eersten, later volgen er nog drie gasten met eigen slaapgelegenheid(geen campers maar een vorm van 4x4, eentje met daktent). In deze streek wordt saffraan geproduceerd en langs de weg zijn dan ook veel saffraan verkooppunten. Het uitzicht vanuit de camping is geweldig. Bergketens aan drie kanten  en de oase Talioune aan de andere kant.

27 november: In Taliouine was de nacht erg koud. We hebben ons verslapen.  In de morgen bleek ook het douchewater koud. Daar gingen ze na melding meteen wat aan doen, maar helaas te laat voor mij. Toen we vertrokken bleken de campersteunen niet opgedraaid, Steun afgebroken dus. Het zal onze dag wel niet zijn. We rijden redelijk snel over een redelijke weg naar Taroudant. Onderweg zien we weer veel landbouw en argana bomen. De akkers zijn omgeploegd, maar verder is er weinig te zien. Dan door een stuk waar niets groeit, links een droge rivierbedding, rechts bergen. Als we dichter bij Taroudant komen zien we heel veel grote sinaasappelboomgaarden, de sinaaasappels moeten nog worden geplukt. Er zijn veel grote maisvelden en aardappelvelden. Rondom Taroudant staan ook erg veel plastic kassen. We kunnen niet zien wat daarin wordt geteeld. Er zijn hier en daar ook velden met komkommers of pompoenen. Er wordt aan de kust veel pompoen gegeten. Rond de middag komen we aan in Taroudant, het stadje wordt ook wel klein Marrakech genoemd, maar lijkt er niet eens op vinden wij. Mooie wegen rond de stad, maar helemaal nergens een parkeerplaats, er staat ook niets aangegeven. We rijden door een poort het stadje binnen, maar vinden geen parkeerplaats en hebben geen idee hoe bij het centrum te komen. Een marokkaan op een fiets heeft al snel begrepen dat we zoekende zijn en fietst door de wirwar van straten voor ons uit. De rit eindigt bij een prachtige parkeerplaats net buiten de stadsmuren. De bewaker van de parkeerplaats duikt op en vraagt om betaling van parkeergeld. Hij vraagt of we blijven overnachten. Dat zijn we niet van plan en het parkeren kost 1 euro voor de dag. De fietsende gids krijgt natuurlijk ook een fooi en we wandelen het stadje in. Uiteindelijk vinden we het centrale plein waar we eten in een van de restaurantjes. Daarna nog even door de souk gelopen en terug naar de camper. Bubbles even uitlaten en verder naar Agadir. Om half vier zijn we in Agadir waar  we inkopen doen in een grote supermarkt en tanken. Bij het betalen van de diesel wordt een briefje van 100 dirham(ong. 10 euro) geweigerd omdat het vals zou zijn. Bij nadere bestudering is het briefje zeker  vals: de merktekens zijn van inkt en niet zilverkleurig. Het briefje ziet eruit en voelt als krantenpapier. We hebben geen idee waar we dit valse briefje hebben gekregen. Na onze inkopen rijden we naar Aourir, een plaatsje ong. 10 km ten noorden van Agadir.  5 km uit de kust ligt daar een heel mooie camping in een dal tussen de bergen. In Aourir lijkt een soort avondmarkt gaande, dus heel veel mensen op straat. De laatste kilometers naar de camping is de helft van het wegdek weer kwijt, ach, detail. Net voor het donker staan we op de plek. Ook deze camping heeft erg weinig gasten.

28 november:  We dachten dat vanochtend markt was in Aourir en zijn op tijd per fiets naar het dorpje gegaan. Er stond een stevige wind en het was zonnig. We waren binnen een kwartier in het dorpje, 5 km bergaf en wind in de rug,  we hoefden zelf niks te doen. Er was helaas geen markt en we zijn gaan kijken of, en hoe vaak er een bus naar Agadir gaat, dan kunnen we over een paar dagen per bus om boodschappen, daarna maar koffie gedronken op een terrasje.

De terugweg naar de camping ging minder snel, bergop en wind tegen, ik miste mijn fiets ondersteuning.

In de middag een mat gekocht van de mattenverkoper die op de camping langskwam, houdt een beetje het zand buiten. Bij het verzamelen van keien om de mat tegen wegwaaien te beschermen ben ik in een doorn getrapt. Veel pijn en bloed. Lopen wordt de eerstvolgende dagen lastig.

29 november: Vanmorgen lag de elektriciteit eruit, dus koelkast op gas en koffiewater koken in de fluitketel. Rond de middag hadden we opeens weer elektriciteit, maar internet was pas tegen de avond weer beschikbaar. Vanmiddag kwamen verkopers met aardbeien en koekjes langs de campers. Op de camping staan duitsers die zich uitgebreid hebben geinstalleerd om te overwinteren: een camper om in te slapen, een grote partytent met een vloer van pallets ingericht als woonkamer. Ook de breedbeeld tv ontbreekt niet.

30 november: vandaag een wat bewolkte dag en een mager zonnetje. De was in de campingwasmachine gedaan en opgehangen op de gezamenlijke camping wasdraad. Tegen vijven was alle was weer schoon in de kast. Vandaag de volgende handelaar aan de deur: hij wilde alles repareren wat kapot was aan de camper.” Er is niets kapot.”” Maar ik kan ook alles verfraaien, een mooie bumper etc.”” Nee bedankt, we zijn tevreden over ons karretje.” Daarna was Bubbles weer eens op avontuur. Wij vonden haar terug aan de andere kant van de camping, daar ligt overdag de nachtwaakhond van de camping en dat dier heeft een onweerstaanbare aantrekkingskracht op Bubbles. Vandaag is een heel oude franse Mercedesbus gearriveerd, de bus is ingericht als camper en wordt bewoond door  een Frans hippiestel met hond en kamerplanten. Vanavond een maaltijd besteld in het campingrestaurant. Stipt op de afgesproken tijd werd ons avondeten (kipspies, gemengde salade en frietjes) inclusief servies  bezorgd: Waar vind je nou zulke service, een afhaalmaaltijd thuis bezorgd. Het heeft ons uitstekend gesmaakt, al was afwas voor ons.

1 december: vanochtend met de fiets naar het dorp gegaan, vanuit het dorp gaat elk half uur een bus naar Agadir. Fietsen geparkeerd, de bewaker 50 eurocent gegeven en bij de bushalte op de bus gewacht. Na een half uur nog geen bus, dan houden we maar een “deeltaxi” aan, er zitten al twee passagiers op de voorbank. Wij gaan op de achterbank, na vijf km gereden te hebben staat er iemand te zwaaien naast de weg, er stappen 2 vrouwen en een 1-jarig kind in. Nu zit de taxi vol en rijden we snel door naar Agadir. Dichtbij het centrum laten we de taxi stoppen en stappen uit: kosten 1,5 euro, je kunt er niet voor gaan lopen. We doen wat boodschappen bij de Carrefour-supermarkt en eten een late lunch in een restaurantje buiten het toeristencentrum. Laat in de middag nemen we een taxi terug naar de plek waar onze fietsen staan. De taxi wil 5 euro voor de rit, doen we niet, dan nemen we wel de bus. De chauffeur heeft nog wat geknord dat hij geen zes plaatsen in de taxi heeft en dat de rit toch betaald moet worden, maar bracht ons toch voor 3 euro naaronze fietsen. Onderweg vertelde hij dat op zondag niemand werkt en het daarom zo druk is op straat. Hij heeft zelf thuis 2 koeien, een paar schapen en bijen. De honing wordt dan weer verkocht. Er staan hier in de buurt van de camping diverse velden met bijenkasten. Op de terugweg naar de camping worden we gepasseerd door 10 scootertjes met jeugdige passagiers met een sporttas op de rug, ws op weg naar een sportwedstrijd in het volgende dorp. 2 gekke toeristen die bergop fietsen zie je ze denken.

3 december: Heel de nacht heeft het gestormd en de ochtend begint met een waterig zonnetje. Om negen uur staat er al een verkoper aan de deur. Deze keer gaat het om argana-olie en cremes op basis van arganaolie. We kopen een liter argana-olie en de man gaat verder. Rond de middag is het geheel bewolkt en begint het te regenen. Een saaie dag, het regent heel de dag. We lezen dus maar een boek.

4 december woensdag: Het heeft nog heel de nacht geregend en gestormd, maar om 10 uur breekt het wolkendek en komt de zon tevoorschijn. Het is windstil. We gaan aan de weg staan om met “openbaar” vervoer naar de markt in het dorp te gaan. De eerste taxi die voorbijkomt zit vol, de volgende auto stopt en neemt ons gratis mee. De bestuurder is een bejaarde  fransman die sinds 2 jaar in Marokko woont. De andere passagier is een marokkaanse jongen op weg naar zijn werk, maar hij heeft meer vaardigheden blijkt al snel. Hij is goed in massages met arganaolie en kan ook onze haren knippen, dus als we een massage willen of een ander kapsel? Nee, lief aangeboden, maar we hoeven geen massage en ons kapsel is prima zoals het is. De Fransman brengt ons tot op de markt. Op de markt is er een enorm aanbod van vele soorten groenten en fruit van prima kwaliteit. We kopen het fruit en de groenten die we nodig hebben, lopen naar het strand om te genieten van de zee en gaan dan op zoek naar een taxi die ons mee terugneemt naar de camping. Dat gaat niet echt soepel. De eerste taxi zit al vol, de tweede weet geen camping, de derde gaat ergens anders heen en de vierde zegt dat er helemaal geen camping is aan de weg waar wij heen willen. Volgens hem ligt de camping in tegenovergestelde richting. We zijn toen naar een t-splitsing 1 km verder gelopen en daar gaan staan. Elke taxi die daar voorbij komt rijdt n.l ook langs de camping. De eerstvolgende taxi nam ons mee, hij nam ook nog een meneer met 6 lege 5-liter waterflessen mee. De flessen pasten niet in de auto, maar dat was geen probleem. Hij hield de flessen gewoon door het raampje vast en zo kwam iedereen op zijn bestemming.

5 december: In nederland is het stormachtig met springvloed zien we op tv. Sinterklaas kan de daken niet op.

Hier is het windstil en zonnig. We nemen een “deeltaxi” naar het dorp(5km), een stokoud fordbusje met 2 banken in, zonder deurkrukken of sluitknoppen. Op de passagiersstoel zitten 2 personen, da’s standaard. Gelukkig zitten er maar 5 passagiers in het busje en wij kunnen mee voor 1 euro. In het dorp aan de hoofdweg proberen een taxi naar Agadir(10 km) te krijgen, er verschijnen diverse personen die ons weten te vertellen hoe dat moet. Een heer belt ons wel een taxi, dat kost dan 100 euro. Nee bedankt. De man is boos, in Nederland kost de taxi dat ook, dus wat zeuren we nou. Dan komt een vrachtwagenchauffeur die ons wel mee wil nemen, lief bedoeld, toch maar niet. We gaan 100 meter verder staan en vangen meteen een taxi(stokoude mercedes) met 4 vrije plaatsen, die neemt ons mee voor 1 euro per persoon, eigenlijk is hun vastgestelde tarief 70 cent, begrijpen we later op de dag, maar ach. Onderweg vult hij aan tot 6 passagiers. We doen boodschappen en wandelen een stukje door de stad. We eten in een restaurantje waar we al twaalf jaar komen alvorens een taxi terug te nemen. Weer biedt iemand aan een taxi te regelen tegen een te hoog bedrag, als we daarvoor bedanken en vertellen dat we vanochtend toch echt minder hebben betaald is het commentaar: “maar dan neem je een marokkanentaxi”. Dat doen we inderdaad en dat gaat prima als je er de tijd voor neemt. Ook vanuit het dorp naar de camping vinden we snel een taxi, een Peugeot 505 stationwagen. Na 100 meter gereden te hebben stopt de taxi op een seintje van een oude vrouw langs de weg. Er worden 6 pakken stro en een grote zak bovenop de auto geladen, een jonge man stapt in, de vrouw blijft achter. Daarna rijdt de taxi weer 2 km en stopt, de jonge man stapt uit en neemt 2 pakken stro mee. Wij worden vervolgens afgezet op de camping en de taxi keert om. Er zitten nog 4 pakken stro op de auto.

7 december: gisteren een bewolkte dag met veel wind en toch nog 23 graden. Tijd voor wat huishoudelijk werk:  2 machines was gedraaid, een handwasje, het bed verschonen en de camper schoonmaken. Schoon water aanvullen en het toilet schoonmaken. De was was binnen een uur droog dankzij de harde wind.

Bubbles was ziek, wilde wel eten, maar alles kwam er even snel weer uit, zielig, want ze kan niet zeggen wat er nou mankeert. In de middag kwam er een grote kudde geiten voorbij: witte, zwarte, bruine en grijze geiten; ze maakten een enorm kabaal. Veel geiten zijn ziek want er is niets te eten: het heeft erg lang niet echt geregend en ook alle rivieren staan droog. De wind ging tegen de avond liggen en dankzij de bewolking hebben we nog tot na zessen buiten kunnen zitten.

Vandaag was het bijna windstil en zonnig. Bubbles is weer helemaal de oude. We zijn op de fiets naar een camping aan de kust gegaan, 10 km verderop. Deze camping is helemaal europeesch ingericht en staat bomvol. Via een zandpad achter de camping kwamen we bij een surfstrand, het was er best druk voor deze tijd van het jaar. Er ligt een rots in de zee die je bij laag water kunt bereiken. Aan de onderkant van deze rots zijn een heleboel marokkaanse vrouwen bezig met het verzamelen van mosselen, Ze koken de mosselen ter plekke op een houtvuurtje en ontdoen de mosselen van hun schelp. De gekookte mosselen worden overal te koop aangeboden. Er liggen tegen de kustrand ook vissershuisjes, gewoon vierkante krotten. Rond de middag zijn de vissers terug en is de vangst aan land. De bootjes liggen voor hun huisjes op het strand. Op dezelfde plek ligt een mooi visrestaurantje, dat druk bezocht wordt, een heleboel reserveringen voor een vismaaltijd rond de middag. Wij zijn geen visliefhebbers en hebben wat anders gegeten. Daarna 10 km terug naar de camping, Onderweg worden we gepasseerd door een stel nederlanders die op dezelfde camping verblijven en die vandaag naar Agadir zijn gegaan om boodschappen. Zij hebben voor ons bruin brood meegebracht, dat is hier verder niet te krijgen. We zijn al meer dan een week op deze camping, eigenlijk willen we meer naar het zuiden, maar de weersvoorspellingen houden ons tegen: we zitten niet te wachten op windkracht acht in de woestijn.

8 december: gisteravond bij het tandenpoetsen hield ik opeens een kroon in mijn handen, maar op zondag werken tandartsen ook hier niet.

Vanmiddag de berg achter de camping beklommen, echte paden zijn er niet, alleen geitenpaden, tussen de cactussen en dode struiken door. Uiteindelijk zijn we via een stuk rivierbedding weer teruggekomen bij de camping.

9 december: Bij de receptie hadden ze visitekaartjes van een tandarts in de buurt. Hij zou gespecialiseerd zijn in alle soorten tandheelkundige protheses en volgens het campingpersoneel is het een hele goeie tandarts die meerdere talen spreekt. De campingbaas kent de tandarts niet, maar denkt aan de hand van het visitekaartje dat het wel in orde is. Dan maar een afspraak laten maken bij deze tandarts, uiteindelijk hoeft hij alleen maar een kroon op zijn plek terug te zetten, dat moet toch lukken. Ik kan laat in de middag terecht. Het gebouw is vrij nieuw, maar de hal en trap zijn al lang niet schoonmaakt. Hmm.. dan komt een jong ventje tevoorschijn die me een hand geeft, ik denk dat het de assistent is, maar het is de tandarts. Ik mag even plaatsnemen in een mooie wachtkamer. Dan naar de behandelkamer en ik vertrouw het steeds minder. Een zeer beperkte hoeveelheid hele oude apparatuur, een oude computer die niet aanstaat en het ziet er niet echt schoon uit.

Hij vertelt in Rabat gestudeerd te hebben en echt tandarts te zijn. Overigens bestaat zijn talenkennis uit gebrekkig frans en vloeiend Arabisch, dat maakt de conversatie ook niet echt makkelijk. Nou ja…uiteindelijk de kroon terug geplakt op de juiste plek, ik verdenk hem ervan bisonkit te hebben gebruikt, we zullen maar afwachten hoelang dit goed gaat. Alvorens te vertrekken gevraagd om een rekening om deze te declareren bij de eigen verzekering. Maar een rekening kon hij niet uitschrijven, ook geen betalingsbewijs, hij had geen officiele stempel. Dan maar een betalingsbewijs zonder stempel, maar ook dat was niet mogelijk. Terug op de camping de receptie maar geadviseerd niemand meer naar deze tandarts te sturen daar hij absoluut niet voldoet aan europeesche normen.

10 december: Vanochtend is Thieu naar Agadir gegaan. Tijdens de fietsrit naar het dorp breekt de remkabel van de achterrem en het achterwiel loopt vast. Gelukkig gebeurde dit vooraan in het dorp. Hij heeft zijn fiets gestald bij een lantaarnpaal en een “deeltaxi” genomen naar Agadir. Op weg naar Agadir werd de taxi aangehouden door de politie. Die politie staat daar altijd, maar laat taxi’s en toeristen meestal met rust. Vandaag controle identiteitspapieren van de chauffeur en inzittenden. Thieu had geen enkel identiteitsbewijs bij zich en heeft de agent in het engels verteld dat hij hem niet kon verstaan. Dat was blijkbaar wederzijds en ze lieten Thieu verder met rust. Op de terugweg heeft de ” deeltaxi” Thieu afgezet bij de fiets. Ter plekke is hij in een “deelbusje” gestapt naar de camping, de fiets werd gratis meegenomen op het dak.

11 december: vannacht begon het opeens te stormen, heel de nacht zijn we heen en weer geschud, tegelijkertijd liep de temperatuur op, vanochtend om 8 uur was het bewolkt en al 20 graden. Vanmiddag is de wind even gaan liggen, maar om 21.00 stak weer plotseling een storm op, de temperatuur is nog steeds erg hoog. Vandaag was er weer weekmarkt in het dorp. Weer met een deelbusje naar het dorp en terug gegaan. Op de heenweg deelden we het busje met 13 marokkanen, verdeeld over 3 banken. Op de terugweg hadden we alle plek en een chauffeur die bijzonder netjes reed, een zeldzaamheid hier. Op de markt was het niet echt druk, veel plekjes waren niet bezet en in tegenstelling tot vorige week, toen alles zich afspeelde onder zeildoek en parasols, lag nu alle koopwaar in de open lucht, over kleding etc lag vaak een stok, zodat de koopwaar niet zou wegwaaien. We hebben verse groenten gekocht voor de eerstvolgende dagen en 12  “homemade”, versgebakken, cocos-macaronen. Mensen bakken die thuis en verkopen die meestal voor 10 eurocent per stuk, wij vinden ze heerlijk en ze zijn niet in de winkels te koop.

13 december: Bubbles vriendinnetje Lotje is gisterochtend vertrokken van de camping. Gisteravond viel mijn kroon weer van de kies af. Ligt nu netjes in een doosje tot ik thuis weer naar de tandarts kan. De receptionist van de camping merkte nog op dat ik dan bij de tandarts moest gaan klagen, maar dat lijkt me verspilling van mijn tijd. Vanmorgen om 10 uur vertrokken naar Agadir, boodschappen gedaan bij de Marjane supermarkt en daarna naar het 100 km zuidelijker gelegen Tiznit gereden. De camping ligt midden in het dorp en is goed bezet. We tellen 4 Nederlanders, veel Fransen en  Italianen, wat Duitsers Zweden en Finnen en enkele Belgen. De plaatsen zijn erg klein en je staat hier wel heel erg dicht op je buren. Thieu heeft bij een fietsenmaker hier in het dorp vanmiddag een nieuwe remkabel gekocht, en gemonteerd. Kosten 40 eurocent voor 2 remkabels.

14 december: vandaag geprobeerd de internetdongel van maroc telecom te verlengen, internettijd was n.l afgelopen. Het is niet gelukt: je moet nl eerst het mobiele nr van je kaart gaan halen bij een kantoor van Maroc Telecom, vervolgens koop je een opwaardeerkaart, vervolgens wordt je beltegoed, in dit geval internet tegoed weer telefonisch opgewaardeerd. Maroc Telecom kantoor is het weekend gesloten,  maar we vonden een ander agentschapje met een man die prima frans sprak en alles voor ons wilde regelen. Helaas lag de dongel met simkaart nog in de camper. Het kantoortje zou heel de dag open zijn, dus om 3 uur met de benodigde spullen terug naar het agentschapje. Helaas was de man van die ochtend er niet en het aanwezige jongetje wist van niets en kon ons niet helpen. Toen maar geprobeerd een los simkaartje met 10 dagen internettegoed te kopen, maar ook dat wilde niet lukken; kennen we niet of is op. Veel campings hier bieden wel wifi aan, maar dat is niet altijd stabiel, werkt soms alleen in de vroege ochtend goed.

Op deze camping zien we wat meer van het leven van de overwinteraar: ze komen elk jaar terug en vormen groepen. Ze roddelen en kaarten en drinken samen koffie(of wat sterkers) tussen 13.00 en 15.00 zie je niemand,: middagdutje, daarna Jeu de boules. In de ochtend is er tijd voor huishoudelijke taken: de was, boodschappen etc. Sommigen zijn verontwaardigd dat ook hier de prijzen stijgen, dat is nergens voor nodig, het leven hier kost immers niks is de redenering. Rond vijven moeten massaal allerlei rassen honden uitgelaten worden. Daarna verdelen de groepen zich: een gedeelte gaat het stadje in, anderen kijken tv en natuurlijk heeft iedereen een laptop of tablet.

Sommigen hebben kerstversieringen aangebracht, hier en daar een bonte kermis van prulletjes en knipperende, verkleurende lichtkettingen, de amerikanen zouden er jaloers op zijn.

Tegen de avond zijn we in het stadje gaan eten: er is voetbal op tv en dus zitten in veel zaken de marokkanen op een rijtje naar het voetbal te kijken. Uiteindelijk besluiten we naar hotel Mauretania te gaan, dat schijnt goed eten te hebben en mag alcohol schenken. Aangekomen vragen we of we kunnen eten en of ze “brochettes”(vleesspiesen) hebben. Ja die serveren ze. Vervolgens krijgen we een tafel en wordt de drank geregeld. We wachten op de menukaart…denken we. Er wordt een gemengde salade voor onze neus gezet met een mandje stokbrood. We beginnen te vermoeden dat ons niets gevraagd gaat worden en we gewoon een maal voorgezet gaan krijgen. Na de overigens prima smakende salade volgen rundvlees-spiezen met frites.

Allemaal lekker, maar we maken toch wel graag zelf een keuze. Bij het afrekenen valt de rekening alles mee. Wel maakt de man nog reklame voor zijn couscous die hij morgen in de aanbieding heeft. Hij kijkt niet blij als we zeggen dat we geen couscous lusten.

Dit stadje aan het begin van de woestijn lijkt de modernisering van Marokko gemist te hebben. Hoewel er mooie straten met auto’s en moderne gebouwen zijn, zijn er geen moderne winkels en meer belhuizen in elke straat dan we elders in Marokko hebben gezien. Er lopen maar weinig westers geklede vrouwen, wel erg veel vrouwen met gedeeltelijke gezichtsbedekking. Tiznit is vooral bekend om zijn zilveren sieraden en die zijn dan ook ruimschoots aanwezig.

16 december: Gisteren een rondje door de oude  stad gefietst, Weinig bijzondere straatjes. Op een van de hoofdstraten was een druk bezochte fruitmarkt maar  veel winkeltjes waren dicht.

We halen hier ons brood bij een bakker 100 meter vanaf de camping, het brood is altijd heerlijk vers en nog warm.

Vandaag regent het al sinds de vroege ochtend zachtjes, de grond wordt er nauwelijks nat van. Het is fris buiten en erg stilletjes op de camping, iedereen blijft binnen. Een marokkaan vertelt heel enthousiast dat dit veel regen is en dat die nodig is voor het gras want alles is droog. Inderdaad hangen zelfs de cactussen er verlept bij, maar van de hoeveelheid regen van vandaag zullen ze niet opknappen. In de stad een internet tegoed kaartje voor 2 euro gekocht, een kraskaart zoals in Nederland. Je moet de code naar maroc telecom sms-en dan komt het nieuwe tegoed bij het huidige tegoed. De code is inmiddels verstuurd, maar de hoeveelheid internettegoed is nog niet veranderd. Duurt misschien even voor dat doorkomt, we wachten af.

Het is onderhand tijd voor een haarknipbeurt. De dames op de camping die ik gevraagd heb naar een goede kapster konden geen advies geven; ze laten hun haren niet in Marokko knippen. Naast de camping zit een kapster, dus die maar bezocht, ze heeft voor 5 euro kort geknipt. Wat korter dan bedoeld, maar dat was elke marokkaanse knipbeurt hiervoor ook.

Om 18.00 staat er opeens een marokkaan voor ons raam, Hij verkoopt soep, of we ook willen?, nee geen soep dank je. Geen idee welke soep, zal wel Harrira zijn, de meest bekende en gegeten soepspecialiteit in Marokko.

18 december: Overdag een lekker zonnetje en temperatuurtje, maar ’s-Avonds moet de verwarming ook hier aan. Gistermiddag zijn we even het stadje in geweest, toen we  anderhalf uur later terugkwamen was de camping bijna vol, blijkbaar zijn de fransen nu massaal afgezakt naar het zuiden voor de kerst. Daar de staanplaatsen op deze camping(Tiznit) erg klein zijn wordt het nu hoog tijd om te verhuizen.

Vandaag zijn we op tijd vertrokken naar Marrakech, voor de middag is het nog niet zo druk op de wegen. De autoweg Agadir-Marrakech is een schitterende rit door het atlasgebergte en de woestijn ten westen van Marrakech. Vooral in de bergen zie je geweldig mooie en afwisselende landschappen. Vanuit de weg zien we in de verte sneeuw liggen op de bergtoppen. We verlaten de snelweg tegen 14.00 en dan ergens bij een rotonde gaat het fout en komen we midden in de stad, dicht bij het oude centrum terecht. Onze autobrandstof is bijna op en er liggen geen tankstations langs de weg. Het is een enorme chaos bij het treinstation en op alle kruispunten staat veel politie. Uiteindelijk terechtgekomen op de weg naar Agadir, gelukkig nog op tijd een tankstation bereikt. Probleem is dat we helemaal aan de andere kant van de stad moeten zijn, dus na het tanken weer richting centrum. De drukte en chaos is inmiddels nog groter geworden en we staan vanaf het treinstation gelijk in een file richting Casablanca. Uiteindelijk komen we erachter dat er vandaag twee belangrijke voetbalwedstrijden in het kader van de WK voor clubs zijn in het stadion van Marrakech. De camping waar we naartoe gaan ligt erg dicht bij dat stadion, dus over 10 km rijden we 1,5 uur. Overal om ons heen toeterende en roepende marokkanen met vlaggen, t-shirts en alles wat bij voetbal hoort. Uiteindelijk zorgt de politie ervoor dat we de weg naar de camping kunnen bereiken.

20 december: Eergisteren heeft Casablanca de halve finale wk voetbal voor clubs gewonnen en mag zaterdag de finale spelen tegen Bayern Munchen. Zaterdag middag wordt om de 3^e en 4^e plaats gespeeld, om 20.30 is de finale. Die dag moeten we dus niet naar de stad want dat gaat vast niet lukken. Over 3 dagen arriveren de kinderen per vliegtuig in Marrakech. Dus vandaag per taxi naar het oude centrum van Marrakech om alvast te zoeken waar hun hotel ligt en tevens te checken of de reservering nog in orde is. Er is enorm veel politie op straat en voor we de stad bereiken hebben we een paar politieposten moeten passeren die bijna elke auto controleren. Het gerucht gaat dat morgen de koning naar de voetbalfinale komt kijken, maar niemand weet het zeker, wat wel zeker is dat er veel “politie van de koning” op de been is.

Het is enorm druk in het oude centrum van de stad, veel toeristen, maar ook veel marokkanen en overal proberen mensen vlaggetjes en shirts te verkopen voor het voetbal van morgen.

Na wat rondvragen vonden we het hotel waarin onze kinderen vanaf maandag gaan verblijven. Het hotel blijkt aan het eind van een steegje te liggen, we hebben zelf eerder in andere hotels in dit steegje verbleven en ligt dicht bij het drukke Djemaa El Fna plein. Het hotel ziet er leuk uit en de reservering is in orde. De receptionist laat ons de geboekte kamers zien. Tot zover alles prima in orde. We gaan nog even de souk in, maar er is niks veranderd en na al die jaren hebben ze ook niks in de aanbieding wat we willen kopen. Na een late lunch in een restaurantje aan de rand van het plein en in een mager zonnetje, komt de taxi ons op de afgesproken tijd ophalen. De chauffeur klaagt dat het voetbal alles in de stad verpest: door het voetbal blijven de toeristen weg. Was ons niet opgevallen. We hebben nooit eerder zoveel buitenlanders in Marrakech gezien.

De camping is inmiddels half gevuld, da’s blijkbaar minder dan andere jaren, maar we hebben hier een leuke staplaats en het is een mooie camping met prima sanitair.

21 december: Het publiek op deze camping is heel wat gevarieerder dan op de vorige camping: geen overwinteraars die 3 maanden op dezelfde plek blijven, maar allerhande leeftijden en nationaliteiten die de koude europeesche winter gebruiken om wat van warmere oorden te zien. Ook de gemiddelde leeftijd ligt ver onder de 80 op  deze camping. Veel mensen krijgen voor de kerst familie of vrienden op bezoek, de kamers die de camping verhuurt zijn dan ook allemaal bezet.

Vandaag dus de cupfinale Casablanca-Bayernmunchen. Overal in de buurt staan politie agenten en militairen, Om de 20 meter op de hoofdweg een agent of militair, in de velden rondom het stadion agenten en militairen. De ME ligt dichtbij in een veld klaar om in actie te komen, de brandweer en pechsleepdienst zijn ook paraat. Politie te paard is alom aanwezig, de politie van de koning is ook overal aanwezig, echter niemand weet of de koning komt kijken. De camping is amper bereikbaar, je moet door een eindeloze reeks politiecontroles. Wij zijn per fiets gaan kijken naar de gekte rondom het stadion, maar we mochten nergens blijven staan om te kijken. Volgens de agenten was  het gevaarlijk om ergens in de buurt te blijven staan.

Op dit moment volgen we de wedstrijdbeelden op tv met live geluid vanuit het stadion.